Recent heb ik twee cursussen gevolgd: een actualiteitencursus en een verdiepingscursus. Beide cursussen gingen over het consumentenrecht. Daarmee is mijn kennis van het contractenrecht weer helemaal opgefrist en uitgediept. Maar daar is het niet bij gebleven. Er is iets gebeurd. Die twee cursussen hebben mij geraakt. Ik mag wel zeggen dat het consumentenrecht mijn nieuwe passie is. Ik heb er zelfs mijn dienstverlening op aangepast.

“Waarom beschouw ik het consumentenrecht als mijn nieuwe passie?”, is de vraag. Wat heeft het consumentenrecht dan, dat het mij zo bezighoudt? Ik zie vier redenen:

  • de complexiteit van het consumentenrecht
  • het doel van het consumentenrecht
  • het belang van het consumentenrecht voor de praktijk
  • mijn persoonlijke uitdaging

 

De complexiteit van het consumentenrecht

 

Over dit argument wil ik kort zijn. Ik volsta met de opmerking dat het consumentenrecht een uitermate complexe materie is. Het is een rechtsgebied waar je volledig je tanden in kunt zetten. Ja sorry, maar ik ben nu eenmaal jurist, hè. En ik vind het heerlijk om met wettelijke regels te spelen.

 

Het doel van het consumentenrecht

 

De tweede reden waarom het consumentenrecht mij heeft geraakt, heeft te maken met het doel van dit rechtsgebied. Het consumentenrecht wil bescherming bieden aan de consument.

Deze bescherming is nodig omdat de consument in zijn relatie tot de professionele wederpartij om allerlei redenen op achterstand loopt. Het recht wil deze ongelijkheid compenseren door de consument bescherming te bieden.

In de rechtspraak van het Europese Hof van Justitie zie je in dit verband voortdurend de volgende (standaard-) overweging:

“Het beschermingsstelsel van richtlijn 93/13 (dat is de zogeheten Richtlijn betreffende oneerlijke bedingen; LV) berust op de gedachte dat de consument tegenover de handelaar in een zwakke onderhandelingspositie bevindt en over minder informatie dan deze laatste beschikt, wat ertoe leidt dat hij met de door de handelaar tevoren opgestelde voorwaarden instemt zonder op de inhoud daarvan invloed te kunnen uitoefenen.”

Gelet op deze zwakke positie beoogt richtlijn 93/13:

“Het in de overeenkomst vastgelegde formele evenwicht tussen de rechten en verplichtingen van contractpartijen te vervangen door een reëel evenwicht dat de gelijkheid tussen die partijen herstelt.”

 

Deze rechtspraak van het Europese Hof sijpelt door in de Nederlandse rechtspraak. Een mooi voorbeeld betreft het arrest van de Hoge Raad van 13 september 2013 in de zaak Heesakkers/Voets.

Compensatie van ongelijkheid als argument voor wetgeving intrigeert mij. Dit argument werkt twee kanten uit. Niet alleen naar de consument die wettelijk bescherming geniet en allerlei rechten heeft. Maar ook naar de professional die daarmee corresponderende verplichtingen heeft. Daar waar de professional te maken heeft met bijzondere verplichtingen, wettelijke voorwaarden en eisen, loopt de professional ook risico’s. Want wat gebeurt er als je niet voldoet aan je verplichtingen? Wat gebeurt er als de consument zogezegd een punt heeft? Het is dus zaak dat de professional goed op de hoogte is van wat het consumentenrecht van hem vraagt en dat hij zich bewust is van gevolgen en risico’s.

Nu rijst al snel de logische vervolg-vraag: ‘Wie is consument en wie is professional?’ Het antwoord op die vraag lijkt eenvoudig, maar dat is gezichtsbedrog. Het is nu niet het moment om daar verder op in te gaan. In een volgend blog-artikel zal ik de vraag ‘wie is consument en wie is professional’ verder uitdiepen. Ook andere punten uit het consumentenrecht hoop ik in blog-artikelen te kunnen uitwerken.

 

Het belang van het consumentenrecht voor de praktijk

 

Het consumentenrecht is voor de praktijk van alledag van onschatbare waarde. Dagelijks sluiten professionals vele overeenkomsten met consumenten. Je staat er misschien zo niet bij stil, maar professionals hebben voortdurend te maken met consumentenrecht. En dan gaat het niet alleen om koopovereenkomsten, maar ook om overeenkomsten van opdracht en andere consumentenovereenkomsten.

In de praktijk leidt dat tot vele vragen en kwesties. Huis-tuin-en-keuken kwesties, maar ook complexe vragen en problemen. En dat maakt, vind ik, het consumentenrecht zo leuk. Het is een rechtsgebied, echt letterlijk uit het leven gegrepen.

 

Mijn persoonlijke uitdaging

 

Het consumentenrecht heeft mij ten slotte geraakt, omdat het mij uitdaagt. Die uitdaging heeft alles te maken met verbinding. Aan de ene kant is het consumentenrecht een uitermate complexe materie waar ik mij als jurist helemaal op kan stukbijten. Aan de andere kant is dit rechtsgebied voor de praktijk van onnoemelijk groot belang. Theorie en praktijk, die twee moeten met elkaar worden verbonden. Mij lijkt dat bepaald nog geen sinecure. Want hoe mateloos boeiend ik de theorie ook vind, die theorie heeft ook zoiets als: “Hoe vertel ik het in vredesnaam aan mijn klant?” Daar ligt voor mij een uitdaging waar ik mijn weg in ga zoeken en zal vinden.

 

Wil je meer weten?

 

Volg dan mijn blog-artikelen. En volg ze niet alleen, maar reageer ook. Ik zou het uitermate fijn vinden als ik met jou van gedachten kan wisselen over waar jij in de praktijk tegenaan loopt, over vragen die bij jou leven, over zaken die jij als knelpunt ervaart. Dus alsjeblieft: reageer.