Bij overeenkomsten die langs elektronische weg tot stand komen, moeten de algemene voorwaarden ook langs elektronische weg ter beschikking worden gesteld. Hoe je dat doet, lees je in dit derde blog-artikel over de informatieplicht van gebruikers van algemene voorwaarden

Informatieplicht artikel 6:233, onder b, BW

Gebruikers van algemene voorwaarden moeten hun wederpartij een redelijke mogelijkheid bieden om van de algemene voorwaarden kennis te nemen. Deze informatieplicht is wettelijk vastgelegd in artikel 6:233, onder b, Burgerlijk Wetboek (BW).

 

Wijze van informeren bij overeenkomsten die langs elektronische weg tot stand komen

De vraag is: hoe informeer ik mijn wederpartij? Wanneer heb ik aan mijn informatieplicht voldaan? Voor overeenkomsten die langs elektronische weg tot stand komen, is de wijze van informeren vastgelegd in artikel 6:234, tweede lid, BW. Ook zal ik in dit blog-artikel kort ingaan op het derde lid van artikel 6:234.

 

Artikel 6:234, tweede lid, eerste volzin

Het tweede lid van artikel 6:234 bestaat uit twee lange volzinnen. De eerste volzin luidt als volgt:

De gebruiker heeft tevens aan de wederpartij de in artikel 233 onder b bedoelde mogelijkheid geboden, indien hij de algemene voorwaarden voor of bij het sluiten van de overeenkomst aan de wederpartij langs elektronische weg ter beschikking heeft gesteld op een zodanige wijze dat deze door haar kunnen worden opgeslagen en voor haar toegankelijk zijn ten behoeve van latere kennisneming of, indien dit redelijkerwijs niet mogelijk is, voor de totstandkoming van de overeenkomst aan de wederpartij heeft bekend gemaakt waar van de voorwaarden langs elektronische weg kan worden kennisgenomen, alsmede dat zij op verzoek langs elektronische weg of op andere wijze zullen worden toegezonden.

 

Allemaal leuk en aardig, maar net als bij het eerste lid is ook nu weer de vraag: wat staat hier nu in vredesnaam?

Overeenkomsten die langs elektronische weg tot stand komen

Allereerst moet worden vastgesteld dat het tweede lid alleen betrekking heeft op overeenkomsten die langs elektronische weg tot stand komen. Dat blijkt niet met zoveel woorden uit de tekst van het tweede lid, maar valt op te maken uit de wetsgeschiedenis.

Hoe aan de informatieplicht te voldoen?

De eerste volzin geeft aan wanneer de gebruiker aan de informatieplicht van artikel 6:233, onder b, heeft voldaan. Dat is het geval als je de algemene voorwaarden aan de wederpartij langs elektronische weg ter beschikking hebt gesteld. Dus bij overeenkomsten die langs elektronische weg tot stand komen, moet je de algemene voorwaarden ook langs elektronische weg ter beschikking stellen.

Voorwaarde: ‘op een zodanige wijze dat’

Maar daarbij geldt wel een voorwaarde. Het ter beschikking stellen van de algemene voorwaarden langs elektronische weg moet op een zodanige wijze gebeuren dat

  • deze door de wederpartij kunnen worden opgeslagen, en
  • voor de wederpartij toegankelijk zijn ten behoeve van latere kennisneming

Hoe aan de voorwaarde te voldoen?

Hoe kun je als gebruiker aan deze voorwaarde voldoen? Dat is het geval als je de algemene voorwaarden ter beschikking stelt door:

  • in een e-mail een bijlage op te nemen met de integrale tekst van de algemene voorwaarden
  • in een e-mail een internetlink op te nemen, waarmee de wederpartij met één klik de tekst van de algemene voorwaarden kan raadplegen

Wanneer ter beschikking stellen?

De eerste volzin geeft ook aan wanneer je de algemene voorwaarden ter beschikking moet stellen. Dat doe je vòòr of uiterlijk bij het sluiten van de overeenkomst. In mijn blog-artikel over de uitgangspunten ben ik daar ook al op ingegaan.

‘Indien dit redelijkerwijs niet mogelijk is’

Maar wat als het ter beschikking stellen langs elektronische weg redelijkerwijs niet mogelijk is? Het laatste gedeelte van de eerste volzin geeft voor dat geval een alternatief, waarbij de gebruiker een aantal acties moet nemen. Voordat ik deze acties bespreek, moet eerst de vraag worden beantwoord wanneer terbeschikkingstelling langs elektronische weg niet mogelijk is.

Wanneer is elektronische terbeschikkingstelling redelijkerwijs niet mogelijk?

Kijkend naar de wetsgeschiedenis, dan wordt elektronische terbeschikkingstelling redelijkerwijs niet mogelijk geacht bij mobiel internet. Het verwerken van omvangrijke algemene voorwaarden zou namelijk bij mobiel internet lastiger zijn dan in het geval van een vaste computeraansluiting.

Een paar kanttekeningen

Mobiel internet zou dus een geval kunnen zijn waarin terbeschikkingstelling van algemene voorwaarden langs elektronische weg redelijkerwijs niet mogelijk is. Een paar kanttekeningen hierbij.

Allereerst, de wetgever noemt dit voorbeeld in 2002 en verwijst daarbij naar ‘de huidige stand van de techniek’. Maar de techniek van digitalisering heeft zich sinds 2002 verder ontwikkeld. Voor zover niet nu al algemene voorwaarden langs mobiele digitale weg kunnen worden verzonden, zal dat in de toekomst waarschijnlijk wel mogelijk zijn. Maar, voeg ik hier haastig aan toe, ik ben een leek op dat gebied.

Mijn tweede kanttekening is dat nagenoeg iedereen over een vaste computeraansluiting beschikt, zeker in ondernemersland. Als verzending van algemene voorwaarden op een goed moment langs mobiele digitale weg niet mogelijk is, dan zal dit zeker wel mogelijk zijn op een later moment op de dag via de vaste computer.

Al met al zal de gebruiker van algemene voorwaarden niet zo snel met succes kunnen stellen dat terbeschikkingstelling van algemene voorwaarden langs elektronische weg redelijkerwijs niet mogelijk is. Overigens wordt dit ook door de wetgever nadrukkelijk onderkend.

Welke acties moet de gebruiker dan nemen?

Mocht je als gebruiker van algemene voorwaarden onverhoopt toch kunnen volhouden dat terbeschikkingstelling van algemene voorwaarden langs elektronische weg redelijkerwijs niet mogelijk is, dan biedt de wet een alternatief. Dat alternatief geldt als een redelijke mogelijkheid om van de algemene voorwaarden kennis te nemen en is vergelijkbaar met het alternatief voor de terhandstelling bij overeenkomsten die niet langs elektronische weg tot stand komen.

Als terbeschikkingstelling van algemene voorwaarden langs elektronische weg redelijkerwijs niet mogelijk is, dan kun je volstaan met een bekendmaking aan de wederpartij waar van de voorwaarden langs elektronische weg kan worden kennisgenomen. Dat kun je doen door bijvoorbeeld het adres van je website te noemen.

Ook zul je aan je wederpartij bekend moeten maken dat je de voorwaarden op verzoek langs elektronische weg of op andere wijze zult toezenden.

Geen keuzemogelijkheid

De alternatieve wijze van terbeschikkingstelling komt alleen aan de orde op het moment dat elektronische terbeschikkingstelling redelijkerwijs niet mogelijk is. Zojuist heb ik aangegeven dat in de praktijk daar niet zo snel sprake van zal zijn. Als gebruiker zul jij je dus serieus moeten afvragen of elektronische terbeschikkingstelling inderdaad redelijkerwijs niet mogelijk is. Denk bijvoorbeeld niet: “O, maar dan volg ik toch lekker het alternatief in plaats van de elektronische terbeschikkingstelling. De wet biedt immers deze mogelijkheid en dan maak ik er gebruik van ook.” Die vlieger gaat niet op. Je hebt geen keuze tussen elektronische terbeschikkingstelling en de alternatieve wijze van terbeschikkingstelling. Je moet elektronisch ter beschikking stellen. Alleen als dat redelijkerwijs niet mogelijk is, mag je de alternatieve wijze van terbeschikkingstelling volgen. Ik zal dit toelichten met de volgende test.

Kleine test: “Zie mijn website”

Kun je volstaan met mededelingen als: “Mijn algemene voorwaarden vind je op mijn website”, of nog zakelijker: “Voor mijn algemene voorwaarden, zie mijn website.”?

Uitgangspunt is dat algemene voorwaarden langs elektronische weg ter beschikking worden gesteld. Mededelingen als “Zie mijn website” zijn onvoldoende om te kunnen voldoen aan de informatieplicht. De wederpartij moet namelijk dan nog gaan zoeken naar de website. En als hij de website eenmaal gevonden heeft, moet hij gaan zoeken naar de algemene voorwaarden. Dat is geen manier van ter beschikking stellen. Zoals ik in mijn blog-artikel over de uitgangspunten uiteen heb gezet, zul je initiatief moeten tonen en de wederpartij actief moeten informeren.

Alleen als terbeschikkingstelling langs elektronische weg redelijkerwijs niet mogelijk is, mag (moet) je zeggen: “Zie mijn website.” Maar je mag er niet mee volstaan! Allereerst zul je uitdrukkelijk het adres van je website moeten noemen waar de wederpartij je algemene voorwaarden kunt vinden. Ook zul je bekend moeten maken dat je de algemene voorwaarden op verzoek zult toezenden, hetzij langs elektronische weg of op andere wijze.

 

Artikel 6:234, tweede lid, tweede volzin

De tweede volzin luidt als volgt:

Indien de voorwaarden niet voor of bij het sluiten van de overeenkomst aan de wederpartij langs elektronische weg ter beschikking zijn gesteld, zijn de bedingen tevens vernietigbaar indien de gebruiker de voorwaarden niet op verzoek van de wederpartij onverwijld op zijn kosten langs elektronische weg of op andere wijze aan haar toezendt.

 

Onverwijlde toezending

Stel, de algemene voorwaarden kunnen redelijkerwijs niet langs elektronische weg ter beschikking worden gesteld. Dan moet je bekendmaken waar van de algemene voorwaarden langs elektronische weg kennis kan worden genomen EN dat de voorwaarden op verzoek langs elektronische weg of op andere wijze zullen worden toegezonden.

De toezending moet onverwijld gebeuren, zegt de tweede volzin, dat wil zeggen: zonder enige vertraging. De kosten zijn voor jouw rekening.

Sanctie: vernietigbaarheid

Zendt je de algemene voorwaarden niet naar je wederpartij, dan zijn de algemene voorwaarden vernietigbaar. De algemene voorwaarden zijn ook vernietigbaar als je de algemene voorwaarden weliswaar toezendt, maar niet onverwijld. Ten slotte zijn de algemene voorwaarden vernietigbaar als je voor het toezenden kosten in rekening brengt.

Vernietigbaar betekent dat je geen beroep meer kunt doen op de algemene voorwaarden. Ik verwijs je naar mijn eerdere blog-artikel over de uitgangspunten.

 

Bewijslast

De bewijslast ligt bij de gebruiker. Jij zult moeten bewijzen dat je de wederpartij een redelijke mogelijkheid hebt geboden om van de algemene voorwaarden kennis te nemen.

In het licht van het tweede lid van artikel 6:234 betekent dit concreet dat jij moet bewijzen dat je de algemene voorwaarden langs elektronische weg ter beschikking hebt gesteld op een zodanige wijze dat

  • deze door de wederpartij kunnen worden opgeslagen, en
  • voor de wederpartij toegankelijk zijn ten behoeve van latere kennisneming

Mijn advies is daarom: archiveer al je e-mail verkeer met je wederpartij.

 

Artikel 6:234, derde lid

Ten slotte nog een korte toelichting bij het derde lid van artikel 6:234.

Hiervoor hebben we gezien dat bij overeenkomsten die langs elektronische weg tot stand komen algemene voorwaarden ook langs elektronische weg ter beschikking moeten worden gesteld. Daarover gaat het tweede lid van artikel 6:234.

In een eerder blog-artikel heb ik toegelicht dat bij overeenkomsten die niet langs elektronische weg tot stand komen, algemene voorwaarden ter beschikking worden gesteld door middel van terhandstelling.

De vraag is nu of algemene voorwaarden toch langs elektronische weg ter beschikking mogen worden gesteld (dus via het tweede lid), ook als de overeenkomst niet langs elektronische weg tot stand komt. Dat zou voor de praktijk wel handig zijn.

Het derde lid van artikel 6:234 staat dat wel toe. Maar dan is wel de uitdrukkelijke instemming vereist van de wederpartij.

 

Conclusie

De gebruiker moet zijn wederpartij een redelijke mogelijkheid bieden om van zijn algemene voorwaarden kennis te nemen. Bij overeenkomsten die langs elektronische weg tot stand komen, moeten de algemene voorwaarden ook langs elektronische weg ter beschikking worden gesteld, en wel op een zodanige wijze dat deze door de wederpartij kunnen worden opgeslagen en voor de wederpartij toegankelijk zijn ten behoeve van latere kennisneming.

Als de algemene voorwaarden redelijkerwijs niet op deze wijze langs elektronische weg ter beschikking kunnen worden gesteld, dan biedt de wet een alternatief. Het niet volgen van dat alternatief maakt de algemene voorwaarden vernietigbaar.

In dit artikel heb ik gewezen op het belang van archivering van e-mail verkeer.

Terbeschikkingstelling van algemene voorwaarden langs elektronische weg is ook mogelijk bij overeenkomsten die niet langs elektronische weg tot stand komen, maar daarvoor is uitdrukkelijke instemming vereist van de wederpartij.